- 26/07/2023
Άρθρο Γ. Χατζηθεοδοσίου στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων: Η θεραπεία και οι παρενέργειες
Άρθρο Προέδρου Ε.Ε.Α και Επίτιμου Διδάκτορα ΠΑ.ΠΕΙ. κ. Γιάννη Χατζηθεοδοσίου στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Νέα επιβάρυνση έρχεται για τους δανειολήπτες καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε νέα αύξηση των βασικών της επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης. Πρόκειται για την ένατη κατά σειρά αύξηση στο πλαίσιο της επιθετικής νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζει η ΕΚΤ για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη και να επαναφέρει τη σταθερότητα των τιμών.
Από την έναρξη του κύκλου σύσφιγξης, που ξεκίνησε πριν από ένα χρόνο, η σωρευτική άνοδος των επιτοκίων της ΕΚΤ έχει ξεπεράσει τις 400 μονάδες βάσης, ενώ δεν αποκλείονται νέες παρεμβάσεις και τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο, η θεραπεία δεν φαίνεται μέχρι τώρα να αποδίδει. Παρά την αποκλιμάκωση του γενικού δείκτη, ο δομικός πληθωρισμός στην ευρωζώνη – που περιλαμβάνει τις τιμές των βασικών ειδών διατροφής – παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
Την ίδια ώρα, εντείνεται η ανησυχία για τον κίνδυνο ύφεσης στην ευρωπαϊκή οικονομία. Η αύξηση του κόστους του χρήματος και ο επίμονος πληθωρισμός δημιουργούν όλο και πιο ισχυρές πιέσεις στο εισόδημα των νοικοκυριών, στην κατανάλωση, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τον Ιούλιο η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας στην ευρωζώνη ήταν πολύ μεγαλύτερη από την αναμενόμενη, με περαιτέρω υποχώρηση της μεταποίησης και σημαντική επιβράδυνση του τομέα των υπηρεσιών.
Η νέα αύξηση των επιτοκίων αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση. Στην Ελλάδα, με εξαίρεση τα ενήμερα στεγαστικά δάνεια, σε όλες τις υπόλοιπες χορηγήσεις με κυμαινόμενο επιτόκιο οι δανειολήπτες θα δουν τις δόσεις τους να αυξάνονται, για ένατη φορά μέσα σε ένα έτος. Ειδικότερα όσον αφορά την επιχειρηματική πίστη, η νέα άνοδος των επιτοκίων επηρεάζει αυτόματα και άμεσα όλα τα επιχειρηματικά δάνεια που έχουν συναφθεί με κυμαινόμενο επιτόκιο, καθώς και τα καινούρια που θα συναφθούν στο προσεχές διάστημα. Στη συντριπτική τους πλειονότητα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις βλέπουν το κόστος του χρήματος και το κόστος εξυπηρέτησης των οφειλών τους να ανεβαίνει κατακόρυφα, χωρίς κάποιας μορφής προστασία.
Σε αυτό το περιβάλλον, οι προειδοποιήσεις για τις συνέπειες της περαιτέρω σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ γίνονται όλο και πιο συχνές. Ηγέτες και αξιωματούχοι χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, όπως η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Ισπανία, έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για τη ζημιά που προκαλεί η αύξηση των επιτοκίων στις ευρωπαϊκές οικονομίες. Ακόμα όμως και κεντρικοί τραπεζίτες χωρών του Βορρά, όπως η Ολλανδία, έχουν αρχίσει να κάνουν λόγο για την ανάγκη επανεξέτασης των δεδομένων και των κινδύνων, προτού αποφασιστεί νέα σύσφιγξη τον Σεπτέμβριο.
Μετά από ένα χρόνο πρωτοφανών επιτοκιακών αυξήσεων, οι αντοχές των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων εξαντλούνται. Είναι καιρός η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αναθεωρήσει την πολιτική της, εστιάζοντας στα πραγματικά αίτια των πληθωριστικών πιέσεων. Χρειάζεται να δοθεί περισσότερη έμφαση στους δομικούς παράγοντες που ωθούν τις τιμές προς τα πάνω και να εξεταστούν εναλλακτικά, περισσότερο στοχευμένα εργαλεία αντιμετώπισης του πληθωρισμού. Διαφορετικά, οι παρενέργειες του «φαρμάκου» θα γίνονται όλο και πιο δύσκολα αντιστρέψιμες.