Άρθρο. Ξεπεράστηκε η κρίση και μόνο στην Ελλάδα μένει;

Κατά πόσο είναι αληθείς οι απόψεις που συνεχώς ακούμε από τα μέσα ενημέρωσης, ότι οι άλλες χώρες έχουν ξεπεράσει την κρίση και μόνο η Ελλάδα είναι βαλτωμένη σε αυτή; Με βάση ποια στοιχεία γίνεται αυτή η αξιολόγηση;

 

Αν δούμε τα στοιχεία δημόσιου χρέους κάποιων χωρών που λέγεται ότι «ξεπέρασαν την κρίση», μάλλον δεν θα βγάλουμε το ίδιο συμπέρασμα.

 

Σύμφωνα με την ανανεωνόμενη, ανά δευτερόλεπτο, παγκόσμια βάση  οικονομικών δεδομένων και στοιχείων των χωρών που δημιούργησε ο Economist «World debt comparison- The global debt clock»⁽¹⁾, μπορούμε να δούμε κάποια στοιχεία του δημόσιου χρέους ορισμένων χωρών και να διερευνήσουμε αν και κατά πόσο πραγματικά ξεπέρασαν την κρίση ή απλώς με διάφορες διευθετήσεις την εμβάθυναν σε βάθος χρόνου, μεταθέτοντας προγραμματισμένα την αποπληρωμή του.

 

Σε κάθε περίπτωση, η μετάθεση αποπληρωμής δεν είναι ξεπέρασμα της κρίσης αλλά επιβάρυνση του οικονομικού μέλλοντος του συστήματος, το οποίο είναι αμφίβολο αν θα αντέξει μια νέα κρίση πάνω στα παλαιά βάρη. Και η κρίση αυτή είναι μάλλον δεδομένη αφού η παραγωγικότητα των οικονομιών αδυνατεί να προλάβει την αύξηση του παγκόσμιου χρέους.

 

Το παγκόσμιο χρέος

 

Σημειώνουμε ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος με βάση τα στοιχεία του Economist το 2005 ανερχόταν στα 26,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, το 2010 στα 43,3 και το 2015 στα 57,5 τρισεκ., αύξηση από το 2005 στα 2015 κατά 118,1%! Ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ το δημόσιο χρέος των χωρών, σύμφωνα με τον  Economist, ανέρχονταν, το 2015, περίπου στο 100%!

 

Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η αύξηση αυτή του παγκόσμιου δημόσιου χρέους ήταν αποτέλεσμα της κρίσης και της μετατροπής πολλών ιδιωτικών χρεών επιχειρήσεων και τραπεζών σε δημόσιο χρέος, στο όνομα της διάσωσης της οικονομίας.

 

Στο μεταξύ και το ιδιωτικό χρέος των χωρών συνεχίζει να αυξάνει, σύμφωνα τουλάχιστον με ορισμένες εκτιμήσεις οικονομολόγων.

 

Μελέτη του  Centre of Economic Policy Research (CEPR) – International Center for Monetary and Banking Studies, με τίτλο Deleveraging What Deleveraging⁽²⁾, δείχνει ότι  το παγκόσμιο χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό χωρίς τις τράπεζες!) ως % του παγκόσμιου ΑΕΠ συνεχίζει να αυξάνεται . Από το 2008 μέχρι το 2013 έχει αυξηθεί κατά  38 ποσοστιαίες μονάδες ανερχόμενο στο 212% του π ΑΕΠ, χωρίς στους  υπολογισμούς να συμπεριλαμβάνεται ο χρηματοπιστωτικός τομέας!

 

Σύμφωνα με στοιχεία της McKinsey Global Institute, το παγκόσμιο χρέος έχει φτάσει τα 199 τρισ. δολάρια, δηλαδή στο 286% του  ΑΕΠ⁽³⁾

 

Για τον σύμβουλο επιχειρήσεων και ειδικό σε θέματα χρηματοπιστωτικών κρίσεων Ντάνιελ Στέλτερ η κρίση των τελευταίων ετών δεν είναι απλώς μια τραπεζική κρίση ή κρίση χρέους μεμονωμένων χωρών, αλλά μια κρίση χρέους ολόκληρου του δυτικού κόσμου. Όπως υποστηρίζει στο βιβλίο του «Βόμβα χρέους τρις», από το 1980, το χρέος κρατών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών διπλασιάστηκε από το 160 % στο 320 % του ΑΕΠ.⁽⁴⁾

 

Συγκριτικά στοιχεία. Ξεπέρασαν την κρίση;

 

Ας δούμε τα στοιχεία ορισμένων χωρών που «ξεπέρασαν την κρίση» με βάση τα στοιχεία του στενού δημόσιου χρέους από τον Economist:

 

ΗΠΑ: πιστοποιημένο δημόσιο χρέος (δολάρια) 2005=4,58 τρις (36,9% του ΑΕΠ) , 2010=8,90 τρις, 2015=15,8 τρις (92,7% του ΑΕΠ). Αύξηση δημόσιου χρέους από το 2005=244,9%! Κάθε αμερικανός πολίτης χρωστούσε το 2005=15.457 δολ. και το 2015=49.552 δολ. αύξηση 220,5%!

 

Και μιλάμε μόνο για το πιστοποιημένο χρέος όχι για το κρυφό και τις άπειρες εγγυήσεις που όταν εμφανιστούν «θα γυρίσει ανάποδα ο ντουνιάς» για τους αμερικανούς.

 

Ας δούμε την πλέον επιτυχημένη «τίγρη» της κρίσης στην ΕΕ που ξεπέρασε σε χρόνο ρεκόρ την κρίση και βαδίζει στις λεωφόρους της ανάπτυξης! Την Ιρλανδία: από 53,12 δισεκ. δολάρια δημόσιο χρέος το 2005 έφτασε στα 264,39 δις το 2015. Αύξηση 397,1%! Ως προς το ΑΕΠ από 27,4% το 2015 έφτασε το 2015 στο 144,1%. Ο Ιρλανδός από κει που χρωστούσε το 2005 12.770 δολάρια, χρωστάει 60.750, το 2015, αύξηση 375%!

 

Ας δούμε και τη Πορτογαλία που την προβάλουν ως πρότυπο για να τη μιμηθεί η Ελλάδα. Το πιστοποιημένο δημόσιο χρέος ήταν το 2005 114,70 δισεκ. δολάρια, το 2010 ήταν 214,58 δισεκ. και το 2015 = 292,10 δισεκ. Η αύξηση, ως προς το απολυτό ποσό, από το 2005 στο 2015 ήταν 154,6% και ως προς το ΑΕΠ από το 62,3% του ΑΕΠ εκτινάχθηκε στο 157,8%! Ο Πορτογάλος  από κει που χρωστούσε το 2005 10.500 δολάρια, το 2015 χρωστάει 27.366, αύξηση 160,62%!

 

Με βάση την ίδια βάση δεδομένων και τα ίδια κριτήρια δημοσίου χρέους η Ελλάδα παρουσιάζει τα εξής στοιχεία: Το πιστοποιημένο δημόσιο χρέος της χώρας ανέρχονταν το 2005 στα 232,7 δισεκ. δολάρια, το 2010 στα 440,16 δισεκ. και το 2015 στα 238,70 δισεκ.  Η αύξηση του χρέους, ως προς το απολυτό ποσό από το 2005 στο 2015 ήταν μόνο 2,5% (μετά το κούρεμα)  και ως προς το ΑΕΠ από το 101,1% του ΑΕΠ εκτινάχθηκε στο 147,6% λόγω μεγάλης μείωσης του ΑΕΠ! Ο κάθε Έλληνας χρωστούσε το 2005 21.011 δολάρια, και τώρα χρωστάει 20.799, δηλαδή το 2015, μειώθηκε το χρέος κατά 1%!

 

Γα την αποκατάσταση της αλήθειας θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι το δημόσιο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης της Ελλάδας, ανέρχονταν, το 2005⁽⁵⁾ στα 193,23 δισεκ. ευρώ, το 2010 ανέρχονταν  στα 294,95 δισεκ. (ή 120,77% του ΑΕΠ) και το 2015, σύμφωνα με τον κρατικό Προϋπολογισμό 2016⁽⁶⁾, στα 327,60 δισεκ. ευρώ. Αύξηση από το 2005 στο 2015 κατά 69,53%. Ως ποσοστό του ΑΕΠ από το  109,50%, το 2005, ανήλθε στο 187,8% το 2015. Ο κάθε πολίτης χρωστούσε το 2005 20.289 € και το 2015 το ποσό αυξήθηκε στα 31.200 €, αύξηση 53,7%.

 

Οι διαφορές παρουσιάζονται λόγο διαφορετικών κριτηρίων του Economist που δημιούργησε τη παγκόσμια βάση δεδομένων η οποία, όπως φαίνεται, μετράει μόνο πιστοποιημένα χρέη του στενού δημόσιο τομέα.

 

Όπως δείχνουν τα στοιχεία, η κατάσταση της Ελλάδας δεν είναι χειρότερη από των άλλων χωρών που υποτίθεται ότι ξεπέρασαν την κρίση. Το ότι διατηρούνται εδώ αυστηρά μνημόνια, οι λόγοι πρέπει να αναζητηθούν αλλού και ιδίως στην απαίτηση να σπάσει η σπονδυλική στήλη της οικονομίας με την δομή που ήταν ως τώρα, για να μπορέσουν οι πολυεθνικές να βρουν ελεύθερο πεδίο αποκόμισης μεγάλων κερδών από μελλοντικές επενδύσεις. Μόνο έτσι ερμηνεύεται η καρατόμηση μισθών, συντάξεων, επιδομάτων και δικαιωμάτων.

 

 

Το ιδιωτικό χρέος των χωρών

 

Το ιδιωτικό χρέος των χωρών είναι μια άλλη παράλληλη μορφή χρέους που δεν μπορεί να αγνοείται από την κρίση και να γίνεται αναφορά μόνο στο δημόσιο χρέος. Όχι μόνο γιατί εύκολα το ιδιωτικό χρέος μετατρέπεται σε δημόσιο αλλά γιατί όποια μορφή και αν έχει, τελικά είναι μαζί με το δημόσιο χρέος το συνολικό χρέος μιας οικονομίας, το οποίο υπονομεύει εξ ίσου τη βιωσιμότητά της ανεξαρτήτως μορφής.

 

Για παράδειγμα η Ισπανία, χώρα με κρίση που δήθεν ξεπέρασε, έχει συσσωρεύσει στο μεταξύ χρέη 2,5 τρισ. ευρώ, με το 70% εξ΄ αυτών όμως να είναι ιδιωτικά! Παρόμοια είναι η εικόνα και στην Ιρλανδία⁴

 

Πηγές:

 

1.Economist World debt comparison- The global debt clock

http://www.economist.com/content/global_debt_clock

 

2.Τελικά υπάρχει απομόχλευση στην παγκόσμια οικονομία;

http://www.kostasmelas.gr/2014/10/blog-post_18.html

 

3.Καθημερινή 6.2.2015

http://www.kathimerini.gr/802496/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/sta-199-tris-dolaria-to-pagkosmio-xreos

 

4.Δραστικό κούρεμα η μόνη λύση;

http://www.dw.com/el/%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B5%CE%BC%CE%B1-%CE%B7-%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CE%B7-%CE%BB%CF%8D%CF%83%CE%B7/a-17583201

 

5.Κρατικοί προϋπολογισμοί

http://lyk-agrou.ker.sch.gr/autosch/joomla15/lykagrou/kratikoi-proypologismoi-2013.pdf

 

6.Κρατικός Προϋπολογισμός Ελλάδος 2016 εισηγητική έκθεση σελ. 129

 

http://www.mnec.gr/sites/default/files/financial_files/EISHGHTIKH%20EKTHESH%202016.pdf

 

 

Σ.Β.