- 08/12/2021
Φορολογία κρυπτονομισμάτων (bitcoin) – (capital gains)
Γράφει ο Θράσος Μίαρης, Φοροτεχνικός, Συνεργάτης Ε.Ε.Α.
Με αφορμή τα ερωτήματα που δεχόμαστε σχετικά με την φορολόγηση για τα κρυπτονομίσματα.
Είναι βέβαιο ότι τα κρυπτονομίσματα έχουν έρθει για να μείνουν και αυτό θα οδηγήσει σε αλλαγή στις παγκόσμιες συναλλαγές, αλλά επιβάλλεται να υπάρξει ο απαιτούμενος έλεγχος και εποπτεία από τις νομισματικές αρχές.
Επίσης, είναι γεγονός ότι όλο και περισσότεροι ασχολούνται με την αγοραπωλησία των κρυπτονομισμάτων, πράγμα που καθιστά επιτακτική την ανάγκη παροχής διευκρινίσεων από τη Διοίκηση για τον τρόπο της φορολογικής μεταχείρισης των εσόδων από τα κρυπτονομίσματα.
Η φορολογία των προαναφερθέντων χρηματοοικονομικών προϊόντων έχει διευθετηθεί σε σημαντικό βαθμό με την ψήφιση του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013), τόσο σε επίπεδο εισοδημάτων όσο και σε επίπεδο κεφαλαιακών κερδών (capital gains). Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο ζήτημα (φορολόγηση εισοδημάτων) ερμηνεύτηκε με ικανοποιητική επάρκεια από την ΠΟΛ 1042/2015. Εν συντομία, ο συντελεστής φορολογίας των μερισμάτων (από 01/01/2017) και των τόκων ορίστηκε σε 15%. Απαλλαγή από το φόρο προβλέπεται για μερίσματα που προκύπτουν από αμοιβαία κεφάλαια της Ελλάδας και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).
Η φορολογία των κεφαλαιακών κερδών (capital gains) αναλύθηκε στην ΠΟΛ 1032/2015, στα πλαίσια ερμηνείας του άρθρου 42 του ΚΦΕ. Σύμφωνα με την εγκύκλιο, τα κέρδη από την αγοραπωλησία εισηγμένων μετοχών απαλλάσσονται της φορολογίας εφόσον το ποσοστό συμμετοχής δεν υπερβαίνει το 0,5%. Ομοίως, απαλλαγή από το φόρο διασφαλίζεται για την υπεραξία από μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων και μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων. Η υπεραξία των υπόλοιπων τίτλων που αναφέρονται στο προαναφερθέν άρθρο (κρατικά ομόλογα, μη εισηγμένες μετοχές, παράγωγα κτλ) φορολογείται αυτοτελώς με 15%.
Κατηγορίες εισοδήματος από κρυπτονομίσματα:
Κάτοχοι κρυπτονομισμάτων
α) του κατόχου (επενδυτή) κρυπτονομισμάτων. Η υπεραξία που πιθανόν προκύψει (θετική διαφορά μεταξύ αγοράς και πώλησης) θα φορολογηθεί με τις γενικές διατάξεις εάν οι κάτοχοι είναι νομικά πρόσωπα.
β) Εάν οι κάτοχοι είναι φυσικά πρόσωπα, απλοί επενδυτές πιστεύουμε ότι σύμφωνα με το άρθρο 42 του ΚΦΕ θα φορολογηθούν με συντελεστή 15% ως εισόδημα από υπεραξία κεφαλαίου. Πιθανή ζημία μπορεί να συμψηφιστεί με μελλοντικά κέρδη από την ίδια πηγή μέσα στα επόμενα 5 έτη.
Ως υπεραξία νοείται η διαφορά μεταξύ της τιμής κτήσης που κατέβαλε ο φορολογούμενος και της τιμής πώλησης που εισέπραξε. Σύμφωνα με το άρθρο 42 παρ. 3, “…τυχόν δαπάνες που συνδέονται άμεσα με την αγορά ή την πώληση των τίτλων συμπεριλαμβάνονται στην τιμή κτήσης και την τιμή πώλησης.”. Ο φορολογικός συντελεστής είναι 15% επί της αποκομιζόμενης υπεραξίας και αξίζει να αναφέρουμε πως τα εισοδήματα από αυτό υπόκεινται σε εισφορά αλληλεγγύης.
Πιο συγκεκριμένα, το bitcoin δεν αποτελεί κινητή αξία διαπραγματεύσιμη σε χρηματιστηριακή αγορά ή πολυμερή μηχανισμό διαπραγμάτευσης, μολονότι η τιμή του καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση. Συνεπώς, δεν εντάσσεται στις ειδικές περιπτώσεις όπου η υπεραξία απαλλάσσεται του φόρου και υπόκειται μόνο σε εισφορά αλληλεγγύης (άρθρο 43Α του ΚΦΕ).
Επιπρόσθετα, το εν λόγω ηλεκτρονικό νόμισμα δεν μπορεί να θεωρηθεί τίτλος ο οποίος διέπεται ξεκάθαρα από τις διατάξεις του άρθρου 42 του ΚΦΕ. Ελλείψει σχετικής νομοθεσίας, μία φορολογική και όχι χρηματοοικονομική προσέγγιση, θα μπορούσε να θεωρήσει το bitcoin ως τίτλο, από τη στιγμή που αποκτήθηκε με σκοπό την κερδοσκοπία. Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό, η αξία των bitcoins που αποκτήθηκαν με σκοπό την αποκόμιση κέρδους και όχι τη διενέργεια συναλλαγών, μπορεί να τοποθετηθεί στον κωδικό της δήλωσης που σχετίζεται με την απόκτηση τίτλων (κωδ. 743). Όταν τα bitcoins πουληθούν συμπληρώνεται με την παραπάνω αξία αγοράς ο κωδικός 781 (διάθεση περιουσιακών στοιχείων κτλ) και η τυχόν υπεραξία περιλαμβάνεται στον Πίνακα 4Ε και φορολογείται με 15%. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει άλλο πεδίο, η περιγραφή του οποίου να καλύπτει τη συγκεκριμένη συναλλαγή, ο κωδικός 865 θεωρείται ως η γενικότερη διάταξη για τη φορολόγηση αυτού του είδους υπεραξίας.
Στην περίπτωση που κάποιος φορολογούμενος, λόγω άγνοιας ή παράλειψης, δεν συμπλήρωσε τον κωδικό 743 (περί απόκτησης τίτλων), δεν μπορεί εν συνεχεία να συμπληρώσει με ίσης αξίας ποσό τον κωδικό 781, οπότε συμπληρώνεται μόνο η υπεραξία. Για τον προσδιορισμό της υπεραξίας λαμβάνονται υπόψη όλα τα έξοδα συναλλαγών προσαυξάνοντας το κόστος κτήσης και μειώνοντας αντίστοιχα την τιμή πώλησης. Σημειώνεται ότι τα ποσά απόκτησης τίτλων αποτελούν τεκμήρια, οπότε πρέπει να καλύπτονται από το σωρευμένο κεφάλαιο προηγουμένων ετών (πίνακας ανάλωσης κεφαλαίου) του φορολογουμένου (πόθεν έσχες).
Καλό λοιπόν είναι να συμβουλευτείτε τον Φοροτεχνικό σας σύμβουλο πριν πραγματοποιήσετε συναλλαγές που θα σας φέρουν σε έλεγχο από τις Φορολογικές Αρχές.
