- 05/10/2020
Τι προβλέπεται για την αλληλέγγυα ευθύνη των διοικούντων φυσικών προσώπων
Της Σουζάνας Κλημεντίδη, Δικηγόρου-Νομικού Συμβούλου ΕΕΑ και της Σταυρούλας Πάλλη, Δικηγόρος
Η πρόσφατη εγκύκλιος του ΚΕΑΟ με αριθμ. 42/25.09.2020, ήρθε να συμπληρώσει την προγενέστερη υπ’ αριθμ. 9/10.03.2020 εγκύκλιο του ΕΦΚΑ, με την οποία αφενός επισημάνθηκαν οι προϋποθέσεις θεμελίωσης της προσωπικής και αλληλέγγυας ευθύνης για την καταβολή των ασφαλιστικών οφειλών νομικών προσώπων (που τυγχάνουν εργοδότες και οφείλουν ασφαλιστικές εισφορές)από τους εκ του νόμου συνυπόχρεους υπευθύνους αυτών, αφετέρου εισήχθη το καινοτόμο στοιχείο της πρόσθετης συσχέτισης της ευθύνης των διοικούντων των νομικών προσώπων τόσο με τη λήξη της προθεσμίας καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών όσο με την ύπαρξη ή μη υπαιτιότητας στο πρόσωπό τους.
Ειδικότερα, προκειμένου για τη θεμελίωση της προσωπικής, αλληλέγγυας και εις ολόκληρονευθύνης για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, πρόσθετων τελών, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων νομικών προσώπων από τα συνυπόχρεα φυσικά πρόσωπα που μετέχουν στη διοίκηση αυτών, πρέπει να πληρούνται σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις.
Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει τα φυσικά πρόσωπα να ήταν νόμιμοι εκπρόσωποι, πρόεδροι, διαχειριστές, διευθύνοντες σύμβουλοι, εντεταλμένοι στη διοίκηση και εκκαθαριστές των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, είτε κατά τη διάρκεια λειτουργίας του νομικού προσώπου είτε κατά τον χρόνο λύσης, διάλυσης ή συγχώνευσης του είτε κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης του νομικού προσώπου.
Περαιτέρω, θα πρέπει οι οφειλές να κατέστησαν ληξιπρόθεσμες ή να έχει χαθεί ρύθμιση κατά τη διάρκεια της θητείας τους υπό κάποια εκ των ανωτέρω ιδιοτήτων.Πρόκειται για έναν χρονικό περιορισμό, από τον οποίο συνάγεται η μη θεμελίωση ευθύνης φυσικών προσώπων για οφειλές, οι προθεσμίες καταβολής των οποίων έληξαν προ της ανάληψης των καθηκόντων τους. Σημειωτέον ότι, θεμελιώνεται ευθύνη σε περίπτωση που οι οφειλές κατέστησαν μεν ληξιπρόθεσμες πριν τη θητεία τους, απωλέσθηκε δε η ρύθμιση λόγω μη εμπρόθεσμης καταβολής δόσης κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Επιπλέον, διευκρινίζεται ότι ως ημερομηνία απώλειας της ρύθμισης λογίζεται κάθε φορά η ημερομηνία κατά την οποία, εκ των διατάξεων του νόμου της εκάστοτε ρύθμισης, συνέτρεξαν οι προϋποθέσεις απώλειας αυτής λαμβάνοντας υπόψη το πλήθος των μη καταβληθεισών δόσεων, την παράλειψη καταβολής των τρεχουσών εισφορών, τη δημιουργία νέου χρέους κλπ.
Τέλος, προϋποτίθεται η έλλειψη του στοιχείου της υπαιτιότητας εκ μέρους του φυσικού προσώπου, για την παράλειψη καταβολής ασφαλιστικών οφειλών (με το βάρος απόδειξης να βαρύνει τα διοικούντα φυσικά πρόσωπα).
Δέον όπως επισημανθεί ότι, δημιουργείται -κατά τα ανωτέρω- προσωπική, αλληλέγγυα και εις ολόκληρον ευθύνη των διοικούντων φυσικών προσώπων για τις ασφαλιστικές οφειλές, ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσης αυτών (ήτοι, ακόμα κι αν βεβαιώθηκαν ταμειακά ως ληξιπρόθεσμες πριν την 12η.12.2019).
Στην περίπτωση δε, που δεν πληρείται έστω και μία εκ των ανωτέρω προϋποθέσεων, τότε είναι επιβεβλημένη η άρση τυχόν αναγκαστικών μέτρων (πχ κατάσχεσης) που επιβλήθηκαν σε βάρος των διοικούντων φυσικών προσώπων που τελικώς δεν υπέχουν ευθύνη για τις ασφαλιστικές οφειλές.
Για την απαλλαγή των παραπάνω από την αλληλέγγυα ευθύνη, δέον όπως υποβληθεί αίτηση, έως και την 31.12.2020, στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΚΕΑΟ. Μάλιστα, η εν λόγω αίτηση δύναται να αφορά και στις εκκρεμείς υποθέσεις, ήτοι αυτές που εκκρεμούν ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων κατόπιν άσκησης ανακοπής κατά πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης. Επίσης, τονίζεται ότι, σε περίπτωση που ένα φυσικό πρόσωπο ενδιαφέρεται για τη χορήγηση άρσης κατάσχεσης για οφειλές περισσότερων του ενός νομικού προσώπου, οφείλει να υποβάλει χωριστές αιτήσεις (τόσες όσα και τα νομικά πρόσωπα στα οποία συμμετέχει).
Επί της ανωτέρω αίτησης, εκδίδεται ειδική πράξη/απόφαση (αποδοχής ή απόρριψης) από την αρμόδια υπηρεσία του ΚΕΑΟ, ενώ κατά της απορριπτικής πράξης/ασπόφασης είναι δυνατή η άσκηση διοικητικής προσφυγής εντός 60ήμερης προθεσμίας (η οποία άρχεται από την κοινοποίηση). Περαιτέρω, με την πρόσφατη εγκύκλιο του ΚΕΑΟ, διευκρινίζεται ότι εάν η δυνατότητα απαλλαγής δεν προβλέπεται στο νόμο (όπως επί παραδείγματι δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη υποβολής αίτησης εκ μέρους ομόρρυθμου εταίρου για οφειλές Ο.Ε. ή Ε.Ε., αίτηση φυσικού προσώπου χωρίς να έχει επιβληθεί σε βάρος του κατάσχεση κ.α.), τότε τυχόν αιτήσεις θα απορρίπτονται ως καταχρηστικές.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι δεν προβλέπεται επιστροφή των εισπραχθέντων ποσών (ανεξάρτητα από την αποδοχή ή μη της αίτησης) παρά μόνο στην περίπτωση όπου τα εν λόγω ποσά προήλθαν από κατάσχεση η οποία επιβλήθηκε εις βάρος του αιτούντα/διοικούντος φυσικού προσώπου κατά το χρονικό διάστημα από την 12.12.2019 κι εντεύθεν, και εξοφλήθηκαν οφειλές εκτός της περιόδου ευθύνης του (με την επιφύλαξη μάλιστα των διατάξεων περί συμψηφισμού αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών με πάσης φύσεως καθυστερούμενες οφειλές, ρυθμισμένες ή μη).
